Chyavanprash Ένα Ελιξήριο της Υγείας

πιμέλεια: Σοφία Παπαδοπούλου

Χημικός - Ερευνήτρια Ayurveda

Πρόεδρος ΕΛ.Ε.Μ.Ε.Ε.Α. [www.ayurvedaingreece.gr]

(Ελληνική Εταιρεία Μελέτης & Εφαρμογής της Επιστήμης Ayurveda)

Το chyavanprash είναι μια πανάρχαια αγιουρβεδική φόρμουλα που χρησιμοποιείται σε ολόκληρο τον κόσμο, για τις αποδεδειγμένες δυναμωτικές, ανοσο-ενισχυτικές και θετικές για την υγεία ιδιότητες της. Παρακάτω αναφέρονται οι ιδιότητες, τα οφέλη, ο τρόπος παρασκευής και η δοσολογία αυτού του «ελιξίριου υγείας».

Το chyavanprash είναι ένα αυθεντικό αγιουρβεδικό συμπλήρωμα διατροφής που καλύπτεται από πλούσιες ιστορικές αναφορές και θρύλους. Πρόκειται για ένα περιεκτικό βοτανικό τονωτικό, με πολλά οφέλη για την υγεία, που παρασκευάζεται σύμφωνα με μια πανάρχαια αγιουρβεδική φόρμουλα, οι ρίζες της οποίας ανάγονται στο 3000π.Χ. Το χρησιμοποιούσαν και συνεχίζουν μέχρι και σήμερα να το χρησιμοποιούν άνθρωποι σε όλο τον κόσμο για τις δυναμωτικές, ανοσο-ενισχυτικές και άλλες θετικές για την υγεία ιδιότητες του. Το chyawanprash μπορεί να καταναλώνεται σε ημερήσια βάση για τη διατήρηση της καλής πέψης, τη διατήρηση της ισορροπημένης και απαλλαγμένης από στρες νοητικής κατάστασης, και γιατί ενισχύει αργά αλλά σταθερά την αντοχή του οργανισμού. Το chyawanprash περιέχει κυρίως amla (Amalaki), ή ινδικό φραγκοστάφυλο, το οποίο είναι εξαιρετικά πλούσιο σε βιταμίνη C. Το φρούτο amla περιέχει επίσης ασβέστιο, φώσφορο, σίδηρο, καροτινοειδή, υδατάνθρακες, θειαμίνη και ριβοφλαβίνη.

Σύμφωνα με τη λαϊκή πεποίθηση, η αρχική φόρμουλα του chyawanprash ανακαλύφθηκε από το σοφό Chyawan, σε μια απόπειρα που έκανε να ξανα-κερδίσει τη χαμένη νεότητα του και μακροζωία, ώστε να μπορέσει να απολαύσει τη συζυγική ευτυχία. Η πρώτη ιστορικά καταγεγραμμένη φόρμουλα του chyawanprash βρίσκεται στην Καράκα Σαμχίτα, την αγιουρβεδική πραγματεία που συνέγραψε ο σοφός Καράκα τον 4ο αι. π.Χ.

Φτιαγμένο από περισσότερα από 40 φυτά, φρούτα, ρίζες, βότανα και ανόργανα στοιχεία στη βάση του πολτού του φρούτου amla, επενεργεί στον εσωτερικό αμυντικό μηχανισμό του σώματος, αυξάνοντας την ανοσία. Στην Αγιουρβέδα, το chyawanprash θεωρείται rasayana και χαρακτηρίζεται από πολλά οφέλη, μεταξύ των οποίων ότι διατηρεί τη νεότητα, το σφρίγος και τη ζωντάνια. Οι αντιοξειδωτικές του ιδιότητες εξουδετερώνουν τις ελεύθερες ρίζες που προκαλούν γήρανση και φθορά, πράγμα το οποίο με τη σειρά του προστατεύει το σώμα από τις συνηθισμένες ασθένειες και καθυστερεί τη φυσική πορεία της γήρανσης.

Πρόκειται για ένα rasayana που σκοπό έχει τη διατήρηση της νεότητας, του σφρίγους, της ζωντάνιας του σώματος και την καθυστέρηση της διαδικασίας της γήρανσης, της άνοιας και της αδυναμίας.

Διατηρεί τη σωστή και ομαλή λειτουργία των κυττάρων, και παράλληλα τα ανανεώνει. Ως εκ τούτου, κρατά μακριά τις ασθένειες. Τα rasayana φαίνονται να είναι ευεργετικά για όλες τις ασθένειες αλλά ιδιαίτερα ευεργετικά αποδεικνύονται στις διαταραχές της γήρανσης, όταν η ικανότητα της επαρκούς θρέψης και διατήρησης των δυναμικών λειτουργιών φθίνει. Σύμφωνα με το Καράκα Σαμχίτα, «η λήψη του rasayana χαρίζει στο άτομο μακροζωία, καλή μνήμη, υγεία, νεότητα, λάμψη, βελτίωση της επιδερμίδας, βελτίωση της χροιάς της φωνής, δυνάμωμα του σώματος, δύναμη της αλήθειας των λόγων». Λέγεται επίσης ότι το rasayana απομακρύνει τη νύστα και την κόπωση, διατηρεί την αρμονία των τριών doshas Vata-Pitta-Kapha (άνεμος, χολή, φλέγμα) και εμποδίζει την πλαδαρότητα της σάρκας.

Σήμερα, υπάρχουν πολλές συνταγές για chyawanprash, που κυμαίνονται από 20 μόνο ή περίπου τόσα βότανα και μπαχαρικά μέχρι 70 ή 80 συστατικά. Ωστόσο, το κύριο συστατικό, άσχετα από την ακριβή φόρμουλα, παραμένει πάντα το amla ή amalaki, ένα είδος τροπικού φραγκοστάφυλου που αποτελεί την πλουσιότερη πηγή βιταμίνης C σε όλο τον κόσμο. Επιπλέον, είναι μια πηγή που μπορεί να διατηρηθεί αναλλοίωτη για πολλά χρόνια. Τα υπόλοιπα περιεχόμενα βότανα ποικίλλουν από ανανεωτικά για το αναπαραγωγικό σύστημα, όπως ashwagandha και shatavari, μέχρι μπαχαρικά που προωθούν την καλή απορρόφηση και πέψη των τροφών. Με τη χρήση του chyawanprash είναι γεγονός ότι η απορρόφηση των θρεπτικών ουσιών βελτιώνεται σε ιδιαίτερα μεγάλο βαθμό.

Συνταγή

Το chyawanprash παρέχει αρμονία μεταξύ όλων των ιστών του σώματος. Αυτή η μοναδική «μαρμελάδα» είναι ένα μίγμα 49 ισχυρών αγιουρβεδικών βοτάνων που έχουν ως βάση το amla (ινδικό φραγκοστάφυλο). Ώριμο, φρέσκο amla τυλίγεται μέσα σε ένα κομμάτι ύφασμα. Όλα τα υπόλοιπα 37 βότανα κονιορτοποιούνται και βράζονται μαζί με το τυλιγμένο amla μέχρι να μείνει το 1/4 της αρχικής ποσότητας του μίγματος. Το αφέψημα κοσκινίζεται ξεχωριστά και τα amla μένουν καθαρά χωρίς σπόρους, και πολτοποιούνται. Ο πολτός σουρώνεται μέσα από ένα κομμάτι πανί και τηγανίζεται σε ghee και λάδι. Το αφέψημα και ο πολτός θερμαίνονται μέχρι να γίνουν μια παχύρρευστη αλοιφή και αφήνονται να κρυώσουν. Όλα τα συστατικά αναμιγνύονται με μέλι, κανέλλα, κάρδαμο, pipalli, μοσχοκάρυδο και tejpatr.

Η ακατέργαστη ζάχαρη ή το μέλι παίζουν σημαντικό ρόλο στο chyawanprash. Συνεργάζονται μεταξύ τους ως «anupan», που σημαίνει «μεταφορέας βοτάνων», αφού βοηθούν τα βότανα να απορροφηθούν βαθιά στους ιστούς και να αυξήσουν την ανοσία του οργανισμού.

Χρήσεις

Αν και η φόρμουλα του chyawanprash είναι μεγάλη -περιέχει 37 βότανα- για να γίνουν απόλυτα κατανοητές οι λειτουργίες του, κατηγοριοποιούμε τα βότανα ανάλογα με τις θεραπευτικές δράσεις τους. Οι κύριες λειτουργίες της φόρμουλας είναι ότι βελτιώνει την πέψη και το αναπνευστικό σύστημα, τις πηγές της μεταβολικής ενέργειας.

Πεπτικό και Ανοσοποιητικό Σύστημα

Το βασικό συστατικό του chyawanprash, το amla, περιέχει 30 φορές περισσότερη βιταμίνη C από το πορτοκάλι και βοηθά στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος, καθώς και στην επίσπευση της διαδικασίας της ίασης. Τακτική λήψη του chyawanprash δυναμώνει την πέψη, την απορρόφηση και αφομοίωση των τροφών και εξισορροπεί τα στομαχικά οξέα. Το τζίντζερ (πιπερόριζα), η ζεδοαρία, ο βασιλικός, το γαρύφαλλο και το κάρδαμο είναι στομαχικά: προωθούν την πέψη και ανακουφίζουν από τη ναυτία. Η μακροπέπερη (long pepper), το dalchini και emblica βοηθούν στη ρύθμιση της υπερ-οξύτητας, στη δυσπεψία και το μετεωρισμό. Το tejpatr βοηθά να μειωθούν οι εντερικές κράμπες και ο μετεωρισμός. Το aegle, το κυπαρίσσι και το pisticia καταπραΰνουν τις εντερικές φλεγμονές και τη διάρροια. Η chebula και το γαρύφαλλο έχουν αντιφλεγμονώδη δράση, ενώ η chebula αποτελεί επίσης στυπτικό και ήπιο καθαρκτικό.

Αναπνευστικό Σύστημα

Τα pisticia, adhatoda, γλυκόριζα, inula, sida, tejpatr, βασιλικός και mesua χρησιμοποιούνται συνήθως για την ανακούφιση του βήχα, της ασθματικής αναπνοής και των βρογχοσπασμών. Η μακροπέπερη, το κάρδαμο και η ζεδοαρία χρησιμοποιούνται στις μολύνσεις του αναπνευστικού συστήματος (π.χ. κοινά κρυολογήματα και βρογχίτιδα) και την ασθματική αναπνοή.

Καρδιά και Εγκέφαλος

Το τέλειο μίγμα των αγιουρβεδικών βοτάνων λειτουργεί ως καρδιοτονωτικό και βοηθά στην ομαλή λειτουργία της καρδιάς. Το chyawanprash θρέφει τα κύτταρα του εγκεφάλου υποστηρίζοντας το νευρικό σύστημα και βελτιώνει το συντονισμό και τη δύναμη της μνήμης. Το τονωτικό είναι ιδιαίτερα ευεργετικό για τους σπουδαστές, καθώς αυξάνει τις νοητικές ικανότητες της συγκράτησης και της ανάκλησης. Επιπλέον, η φόρμουλα έχει καταπραϋντική δράση επί της νευρικής ενέργειας και του στρες, ενώ παράλληλα, λόγω της περιεκτικότητας της σε ashwagandha, nardostachys, brahmi και σπαράγγι, βελτιώνει τη συγκέντρωση και τη μνήμη.

ΟΦΕΛΗ ΤΟΥ CHYAWANPRASH

- Το chyawanprash είναι ανανεωτικό και προστατεύει τον οργανισμό από την επίθεση των τριών doshas.

- Τακτική λήψη του chyawanprash ενισχύει την πέψη, την απορρόφηση και αφομοίωση των τροφών. Ανακουφίζει από τη δυσκοιλιότητα.

- Το amla, το βασικότερο συστατικό του chyawanprash, είναι η πλουσιότερη πηγή βιταμίνης C και ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα.

- Το chyawanprash είναι επίσης ευεργετικό για την καρδιά και τα εγκεφαλικά κύτταρα. Θεωρείται ενισχυτικό της μνήμης.

- Ενεργεί ως αντιοξειδωτικό, επιβραδύνοντας έτσι τη διαδικασία της γήρανσης.

- Πιστεύεται ότι το chyawanprash καθαρίζει το αίμα, απομακρύνει τις τοξίνες και είναι ευεργετικό για το συκώτι.

- Λέγεται επίσης ότι καταπολεμά τις βακτηριακές δερματικές μολύνσεις και βελτιώνει την υφή του δέρματος.

- Συμβάλλει στην απορρόφηση του ασβεστίου, κάνοντας έτσι πιο δυνατά τα οστά και τα δόντια.

- Βελτιώνει το μυϊκό τόνο αυξάνοντας τη σύνθεση των πρωτεϊνών.

- Ιδιαίτερα ευεργετικό για ασθενείς που υποφέρουν από βήχα και άσθμα.

- Αυξάνει τη γονιμότητα και μειώνει τους πόνους και ομαλοποιεί τον καταμήνιο κύκλο.

- Το chyawanprash εμποδίζει τη δράση των στεροειδών που προκαλούν καταρράκτη.

Πνεύμονες, Ήπαρ και Νεφροί

Η τακτική λήψη του chyawanprash διευκολύνει την ομαλή λειτουργία των πνευμόνων. Βοηθά στη διατήρηση της ισορροπίας της υγρασίας μέσα στους πνεύμονες και χαρίζει νέα ενέργεια στο αναπνευστικό σύστημα. Το chyawanprash συμβάλλει στον καθαρισμό του αίματος, ενδυναμώνει το ήπαρ και βοηθά στην αποβολή των τοξινών. Προωθεί την καθοδική ενέργεια μέσα στο σώμα και ανακουφίζει από τη δυσκοιλιότητα. Εκτός όλων αυτών, η βοτανική «μαρμελάδα» βοηθά στην αποβολή των άχρηστων ουσιών από το σώμα, χωρίς να επιβαρύνει και καταβάλλει το ουροποιητικό σύστημα.

Άλλα Οφέλη

Η ολιστική παραδοσιακή φόρμουλα του chyawanprash βελτιώνει την υφή του δέρματος, του χαρίζει λάμψη και καταπολεμά τις βακτηριακές δερματικές μολύνσεις. Προωθεί το μεγάλωμα των μαλλιών και βοηθά στην απορρόφηση του ασβεστίου, πράγμα που έχει ως αποτέλεσμα το δυνάμωμα των δοντιών και των οστών. Είναι ιδιαίτερα ευεργετικό στην ανακούφιση του βήχα και του άσθματος. Οι αντιοξειδωτικές ιδιότητες του τονωτικού ενεργούν κατά της εξελικτικής πορείας της γήρανσης και συμβάλλει στη διατήρηση της νεότητας. Το chyawanprash αυξάνει τη γονιμότητα, ομαλοποιεί τον καταμήνιο κύκλο και βοηθά να ξεπεραστούν οι δυσκολίες σύλληψης. Βελτιώνει επίσης το μυϊκό τόνο αυξάνοντας τη σύνθεση των πρωτεϊνών. Βελτιώνει την υφή και επαναφέρει τη σωστή πορεία του ανέμου.